2456-) Bana Hârûn b. Saîd El - Eylî rivâyet etti. ki): Bize İbn Vehb rivâyet etti. ki): Bana Amru-bnü Haris Bükeyr b. El -Eşecc-den o da Büsr b. Saîd-den o da İbn Sa-di-den naklen haber verdi. Ki İbn Sa-dî Şöyle dedi: - Hattâb (radıyallahü anh) beni zekât toplamaya memur etti...» râvi hadisi Leys hadîsi gibi rivâyet etmiştir. hadîsi Buhârî «Zekât» ve «Ahkâm» bahislerinde Nesâî «Zekât»-da muhtelif râvîlerden tahric etmişlerdir. üçüncü rivâyetinden İbn Vehb ile Amr arasında (dedi ky ta-bîri kısaltma maksadı ile hazf edilmiştir. İmâm Nevevî senedi okurken bunun mutlaka okunmasına yâ-ni oraya geldikde iki dei-û «kaale» denilmesine tenbîh etmiş; Amr-in «bana İbn Şihâb bu hadisin mislini de rivâyet etti...» sözünü ise doğru ve yerinde bulmuştur. Zîrû Amr İbn Şihâb- dan bir biri üzerine matuf olarak bir çok hadisler rivâyet etmiş; İbn Vehb onları böylece dinlemiştir. Rivâyet sırası ikinci veya üçüncü hadise gelince onu (atıf vâvı) ile naklederek: «Bana İbn Şihâb bu hadisin mislini de rivâyet etti...» demiştir. Çünkü kendisi öyle işitmiştir. İyâz-ı beyânına göre bu hadisin senedinde (bana biri hediyye verirse ben onu kabul ederim. Sormaya gelince: bunu yapmam) dediği rivâyet olunur. Böyle bir rivâyet Hazret-i Ebû-d-Derdâ- dan nakledilmiştir. Âişe (radıyallahü anha) Muâviye-nin hediyyesini kabul etmiştir...» bundan sonra İbn Ömer İbn Abbâs Aliyü-bnü Ebî Tâlib (radıyallahü anh) hazerâtının da hediyye kabul ettiklerine dâir nakiller yapmış; Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem)-in: bizim için hediyyedir» buyurduğunu söyleyerek Hazret-i Berîre-ye verilen bir sadakadan yediğine işaret etmiş; Tabiînden: Alkâme Esved İbrahim Nehaî Hasan-ı Basrî ve Şa-bî- nin dahîhediyye kabul ettiklerini söylemiştir. zevatın kavilleri üç kısma ayrılır. Şöyle ki: Helâldan kazanıldığı bilinen hediyyenin reddi doğru değildir. Haramdan kazanıldığı ma-lûm olan hediyyenin kabulü haramdır. Nereden kazanıldığı bilinmeyen hediyye hakkında araştırma yapılmaz. Zahire göre o hediyyeye sâhib çıkan biri bulunmadıkça onu kabul etmek evlâdır. takım ulemâya göre bu hadîsi ile Resûlüllah (sallallahü aleyhi ve sellem) ümmetini sultandan maada her kesin hediyyesini kabule da-vet etmektedir. Sultan hediyyesini ise Bazıları haram Bazıları mekruh saymışlardır. Rivâyete nazaran Hâlid b. Üseyd Mesrûk-a otuz bin dirhem hediyye vermiş; fakat Hazret-i Mesrûk kabul etmemiştir. Kendisine: «Sen bunu alsan da akrabana yardım etseydin ya!» diyenlere Mesrûk (rahimehüllah) «Ben bunu almakla bir hırsızın çaldığı malı almam arasında hiç bir fark görmüyorum; ne buyurursun?» cevâbını vermiştir. İbn Şirin ve İbn Muhayriz sultandan hediyye kabul etmemişlerdir. Hişâm b. Urve (rahimehüllah): «Abdullah b. Zübeyr bana ve kardeşime beş yüz altın gönderdi. Fakat kardeşim: bu paralan geri çevir! dedi ve o paralardan ihtiyacı olmadığı halde kim yedi ise Allah onu bu paralara muhtâc etti.» demiş. 1-Münzir sultanın hediyyesini: Muhanined b. Vâsi- Sufân-ı Sevrî Abdullah İbn Mübarek ve İmâm Ahmed b. Hanbel’ in kerih gördüklerini söylemiştir. kavlin vechi şudur: Ümerâ ve sultanların ekseriyyetle kazandıkları malı meşru yollardan elde etmediklerini görmüş; dînlerinin selâmeti ve ırzu namuslarının berâeti nâmına böyle haram karışan mala yanaşmaktan sakınmışlardır. göre bu hadis bilâkis yalnız sultanın hediyyesini kabule teşviktir. İkrime-nin; «Biz hediyyeyi yalnız ümerâdan kabul ederiz.» dediği rivâyet olunmuştur. ; «Bence doğrusu Peygamber (sallallahü aleyhi ve sellem) herkesin hediyyesini kabule teşvik buyurmuştur. Hediyye sultandan olsun başkalarından gelsin mutlak surette kabul edilir. Zira Hazret-i Ömer hadîsinde tahsis olunmaksızın her nev-i malı kabul etmesi emir buyurulmuş; yalnız bâzı hâller istisna edilmiştir...» demektedir.